De dode herdenking

Dit zou hét moment moeten zijn van Güner Tuzgöl. Een 16 jarige jongen met voorouders uit Turkije. Daar stond ie dan eindelijk. In z’n VVD kloffie. Als je z’n naam niet wist zou je denken dat Güner een tennissende, oer-Hollandse tiener is met een golfende vader en bridgende moeder uit het Gooi. Maar Güner heeft een naam die anders doet vermoeden. Al is Güner hier geboren, het is en blijft een Turk. Ondanks het feit dat hij menigeen witte Hollandse tiener achter zich liet en eerlijk de gedichtenwedstrijd won, het is en blijft een Turk. Witte tieners die afstammen van verzetshelden maar zeker ook van NSB’ers, allemaal waren ze in de ogen van de jury niet zo goed als Güner.

Advertentie

Racisten zouden racisten niet zijn als ze er geen opmerkingen over zouden maken. Het zou allemaal een complot zijn, de lange arm van Erdogan werd nog even verder uitgerekt en er werd gesproken over de knieling voor de islam. Een schande volgens onze racisten. Dat een perfect geïntegreerde Turkse jongen met hete-aardappel-accent zich opgeeft en nog wint ook, kan natuurlijk niet zomaar. Er móét iets achter zitten! Het idee dat Nederland rijk is aan Hollandse tieners die een tropisch kleurtje of naam hebben en die mee willen doen, gaat er bij onze klaagracisten niet in. Ook toen donkere kindjes een krans mochten leggen, was dit land te klein. Hét moment voor Nederland om al z’n inwoners te omarmen en te laten zien dat iedereen mee doet, werd vernietigd door verzuurde NSB’ers…. ik bedoel natuurlijk bezorgde burgers.

Vluchtelingen die hetzelfde lot als velen waar die herdenking voor gehouden werd, proberen te ontlopen, mogen niet mee doen en onder bedreiging is de organisatie afgedropen. Dat doet me onmiddellijk denken aan 4 mei 1970 toen twee homoseksuele mannen aandacht wilden vragen voor de vervolging van homo’s tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hardhandig werden de twee heren verwijderd. Willem Arondeus draaide zich om in z’n graf. Afijn, naast homo’s werden ook joden pas later specifiek genoemd en ook de verschrikkingen die Aziatische Nederlanders ondergingen tijdens de Tweede Wereldoorlog worden pas sinds twee jaar erkend binnen deze herdenkingsdienst. Maar vluchtelingen worden toch op 20 juni herdacht, zie ik menigeen hersenloze “Eigen doden eerst”-schreeuwers op sociale media kalken. Nee, de dag van de vluchtelingen is niet om de omgekomen vluchtelingen te herdenken maar om aandacht te vragen voor hun lot, voor hun posities, voor hun rechten. En als we dit dan toch doortrekken: hoeven we homo’s niet te herdenken want we hebben al gaypride. Hoeven we moeders niet te herdenken want we hebben al Moederdag. Hoeven we kinderen niet te herdenken want we hebben al kinderdag (die we trouwens te danken hebben aan de Turken). En hoeven we joden ook niet te herdenken want we hebben de Holocaust Herdenkingsdag op 23 april. En eigenlijk hoeven we alle doden uit die oorlog dan niet meer te herdenken want op de laatste zondag van januari herdenkt men internationaal de holocaust. Ik durf te wedden dat geen van die blaaskaken dat weet.

En het was jouw moment Güner. Je Nederlandse woorden uit je Turkse keeltje spraken boekdelen. Leden van de koninklijke familie, politici en andere bekende Nederlanders luisterden aandachtig naar jouw gedicht. Op een plek die dwars door de Nederlandse geschiedenis snijdt, stond jij je woorden en wijsheid aan Nederland mee te geven. Maar Nederland is nog niet klaar voor jou Güner. Nederland is ook nog niet klaar om pijnlijke herdenkingen te houden. Verschrikkingen uit het verleden herdenken, maar precies hetzelfde doen in het heden. Het zal nog even duren voordat Nederland jouw verzet op die 4e mei 2017 zal begrijpen. Net zoals Willem Arondeus bijna 40 jaar later voor z’n verzet werd geëerd, zo zal jij ook even moeten wachten om geaccepteerd te worden om wie je bent. Om hem even te citeren: “Er is alleen verwondering omdat het zo licht is om in liefde van het leven te scheiden, zoo blij is om, wat je achterlaat, zonder bitterheid te gedenken“. Alsof de tekst voor die 4e mei 2017 geschreven is.

Dit gedicht is voor jou Güner:
als kinderkopjes op de Dam eens konden spreken
zouden kunnen getuigen
terwijl ze de lasten van zovelen dragen
langzaamaan versleten
maar nog niet vergaan
als zij eens konden onderwijzen
welke gruwelen wij heden ten dagen
herdenken en gedenken
waar wij elk jaar stil bij staan
nog voor de kransen zijn opgeruimd
en nog voor de twee minuten zijn afgelopen
versplinterde de kandelaar
en verschroeide haat de harten
onwelwillende handjes reiken naar elkaar
lichamen tegen elkaar gekropen
uit respect voor de doden
de helden
steeg een martelaar
die ons met z’n gedicht tartte
en tussen al die zwijgende kinderkopjes
steeg er een uit
wiens woorden
over het plein galmden

Het gedicht dat Güner Tuzgöl voordroeg op 4 mei:
De wind waait door onze haren

Ik wil dat het verdwijnt